از نوجوانی —یعنی از همان سالی که پدرم آن ضبطِ سونی را خرید و من دور از چشمِ بقیهْ کاست‌های اِبی و داریوش و گروهِ آرین، و بعدترها، پینک‌فلوید و کَمِل را با آن گوش می‌کردم— تا همین‌حالا —که همیشه، در خانه بلندگوی یک‌متری‌ام انواع آهنگ‌ها را پخش می‌کند— موسیقی جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی من بوده است. بیرون هم که می‌روم، اگر رانندگی کنم، حتماً گوشی‌ام به ضبطِ ماشین وصل است و اگر پیاده باشم، به احتمال زیاد، یک هندزفری —حتی با اینکه دکتر استفاده از آن را برایم ممنوع کرده— داخل گوش‌هایم هست. گوش‌کردن به موسیقی لذتی دارد که، بیش‌ از آنکه برای خودِ موسیقی باشد، برای نشنیدن سروصداهای تحمیلیِ محیط است. در واقع، جایگزینی است برای سکوتی که هیچ‌وقت وجود ندارد، حتی در عمقِ شب (مانند زنگِ دائمی گوشم، مثل بوق آزادِ تلفن، امکان تجربه‌ی کامل سکوت را از من گرفته است.)

برای همین همیشه آهنگی در حال پخش است، بیشتر پست‌راک و در کنارش چیزهای دیگر —از هوی‌متال‌های دهه‌ی هفتاد و هشتاد تا انواع پاپِ قدیمی ایرانی و حتی گاهی چُسناله‌های خواننده‌های جدید— و در این‌ میان، همیشه عده‌ای از آدم‌ها بوده‌اند و هستند که این آهنگ‌ها را با هم ردوبدل کرده‌ایم یا کنار هم گوش داده‌ایم و خیلی از خاطراتم (به‌خصوص خیلی از خاطرات خاصم) با همین ردوبدل‌کردن‌ها یا همراهی‌ها شکل گرفته‌اند. شاید برای همین هم بود که این‌قدر با اپیزودِ چهل‌وسوم پادکست دیالوگ‌باکس ارتباط برقرار کردم. البته که من آدم پادکست‌بازی نیستم، علت‌های مختلفی هم دارد که مهم‌ترینش نداشتنِ تمرکز است، آن‌قدر، که در طول یک پادکستِ نیم‌ساعته، بارها پیش می‌آید که به عقب برگردم یا حتی به ابتدا. برای همین تعداد پادکست‌هایی که گوش داده‌ام کمتر از تعداد انگشت‌های یک دست است و همان تعدادِ اندک را هم کامل گوش نکرده‌ام —البته بجز دیالوگ‌باکس، پادکستی درباره‌ی سینمای ایران و تلفیق آن با موسیقی و شعر و متن‌های دیگر. دیالوگ‌باکس بخش‌ها یا همان اپیزودهای مختلفی دارد که در هر کدام وجهی از سینمای ایران را بررسی می‌کند. دروغ چرا؟ حتی اینها را هم گوش نداده‌ام! اما یکی از این بخش‌ها به نام اپیزود چهل‌وسوم: آدم‌ها، خاطرات، و موسیقی که کمی متفاوت و حتی بی‌ربط است (نسبت به محتوای کلی پادکست) و هر وقت قسمت جدیدی از آن منتشر می‌شود، می‌روم سراغش.

قسمت اولش را نازی برایم فرستاد و از آن موقع تا حالا که ده دوازده قسمت از آن منتشر شده، همه‌ی قسمت‌های آن را گوش کرده‌ام. ماجرایش از این قرار است که در هر قسمت، گوینده‌های خوش‌صدای پادکست از زبانِ آدم‌های جورواجور درباره‌ی آهنگ‌هایی که برایشان در زندگی جایگاه خاصی داشته‌اند حرف می‌زنند. موضوعِ حرف‌هایشان هم، اغلب، حول خاطراتی می‌گردد از رابطه با آدمی خاص که در یک بازه‌ی زمانی یا مکانیِ به‌یادماندنی یا چیزِ دیگری که به آن آهنگ ارتباط مستقیم دارد. صحبت‌ها در حال‌وهوای متفاوتی شروع می‌شود: «یک روز که رفته بودم…، یادمه دانشجو که بودم…، گاهی آدم بدون اینکه خودش بدونه…، یه بار با فلانی نشسته بودیم…» اما در انتها، بیشترشان به اینجا می‌رسند: «حالا، هر وقت که این آهنگ رو می‌شنوم، یادِ…» یا «حالا، وقتی دلم تنگ می‌شه، این آهنگ رو پخش می‌کنم و...»

همان دفعه‌ی اول را خوب یادم هست، حس عجیب‌وغریبی داشتم که نمی‌توانستم وصفش کنم، مثل پیداکردن امری انتزاعی و آشنا بود که مرا وادار کرد، بارهاوبارها، برگردم به گذشته و آدم‌ها را و خاطرات و آهنگ‌های مشترکم با آنان را مرور و هم‌زمان احساسات مختلفی را تجربه کنم. همان موقع، فهمیدم چقدر کار دیالوگ‌باکس هوشمندانه است، انگار با الهام از آن جمله‌ی معروفِ «تنها صداست که می‌ماند» سعی کرده از خلالِ موسیقی‌هایی که در ذهن آدم‌ها مانده، روایت‌هایشان را بیرون بکشد و از آنجا که این ردوبدل‌کردنْ مسئله‌ای فراگیر است، همذات‌پنداری همه‌گیری را به وجود می‌آورد. این‌گونه، احتمالاً، هر کسی که به‌ نحوی موسیقی گوش می‌دهد، موقع گوش‌دادن به آن، یاد روایت‌های خودش می‌افتد.