مادر را رسانده‌ام ترمینال بیهقی و حالا دارم به خانه برمی‌گردم. آلبوم ناشنیده‌ای از استاد کیهان کلهر را چند ثانیه‌ای است به قول امروزی‌ها پِلی¹ کرده‌ام و صدای ممتد سازهای زهی فضای کوچک ماشین را پر کرده است. صداها رفته‌رفته پرحجم‌تر می‌شوند و آن میان، صدای کمانچه‌ای، تک و برجسته به گوش می‌رسد. از آرژانتین می‌پیچم توی بزرگ‌راه رسالت. ساعت حوالی دوازده شب است و آسمان تاریک‌تر از شب‌های قبل به نظر می‌آید. بزرگ‌راه آرام گرفته و خلوت است. صدای سازها بیشتروبیشتر می‌شود و ناگهان فروکش می‌کند و یک موتیف خاص شروع می‌شود. کمانچه آن را می‌نوازد و بعد می‌سپاردش به سازهای دیگر و باز کمانچه و باز تکرار. انگار چیزی نمی‌گذارد پیش بروم. کنار بزرگ‌راه نگه می‌دارم. سرم را می‌گذارم روی فرمان ماشین. بدنم کرخت شده است. صداها گاه به نظر خشک و خراش‌دهنده‌اند. چیزی که می‌شنوم تلاقی صداهای کش‌دار است و تکرار و تکرار و تکرار. چیزی انگار آوار می‌شود بر من، بر روحم، ذهنم.

اسم آلبوم را که روی جلد دیدم، پیش خود گفتم چه نام آشنایی برای این سال‌های شهرم؛ شهر خاموش. چند سالی است که از سال ۸۸ گذر کرده‌ایم و شهر زیر آوار رخوت دفن شده است. حالا اما قطعه‌ی اول آلبوم که هم‌نام آلبوم است، نُت‌به‌نُت دارد می‌بارد روی سرورویم. خبری از شهر خاموش نیست. پانزده دقیقه از شروع قطعه گذشته و من زیر بمباران بی‌امان صداها، بی‌پناه مانده‌ام. 

بمباران... واژه‌ی غریبی است و بسیار دور از لطافت موسیقی. اما تمام حرف کلهر از همین واژه شروع می‌شود. کلهر مرا در آغوش گرفته و دارد یک واقعه‌ی مهیب را برایم روایت می‌کند. سازها دارند در گوشم صدای گریه‌ی کودکان حلبچه‌ای را می‌نوازند. گویی من هم پرت شده‌ام به روزهای آخر اسفند سال ۶۶؛ حلبچه². هواپیماهای عراق بمباران شیمیایی را تازه تمام کرده‌اند و شهر خاک است و شیون و مرگ. بوی سیب گندیده و بویی شبیه سیر³ که اشارتی است به مرگ در هوای شهر است؛ هوایی که پر شده است از گازهای سیانید و خردل. از آسمان پرنده‌ی مرده می‌بارد. 

زمین پر شده است از جسد آدم‌هایی که تا چند دقیقه قبل پیِ کاری بوده‌اند. مگر می‌شود ناگهان مرگ بیفتد روی یک شهر؟ مگر می‌شود آدم‌های یک شهر ناگهان خفه شوند؟ مرگی چنین هماهنگ و هولناک. سازها مهلت نمی‌دهند. بی‌رحمانه دارند من را شلاق می‌زنند. من دیگر نمی‌شنوم؛ دچار شده‌ام و انگار من هم دارم خفه می‌شوم. من هم دارم قربانی می‌شوم. کشانده می‌شوم میان آن شهر مدفونِ زیر خاک و فریاد. ایستاده‌ام میان شهری خاموش. 

دقیقه‌ی هجدهم همه‌چیز آرام می‌شود و سازها چند ثانیه‌ آرام می‌گیرند. صدای جان دادن شهر را می‌شنوم؛ صداهایی ریز و تک، صداهای منقطع و کوتاه. حالا من مانده‌ام و یک هیچ. من و سکوتِ پس از فاجعه. هیچِ نیستی؛ هیچِ جامانده از نابودی حیات. حالا شهر، شهر خاموش است. آرام‌آرام یک نوای کردی آغاز می‌شود. آرام‌آرام از میان خاک و مرگ چیزی خودش را به من نشان می‌دهد؛ چیزی که مرا یاد گشودگی پس از نیستیِ هایدگر می‌اندازد. امکانِ بودن حتی در لحظه‌ی ویرانی. 

من در تجربه‌ی جادوی نُت‌ها تنها نیستم، مانند من بسیارند. به گمانم ازاین‌رو است که هنرِ اول، موسیقی است. همه‌چیز گویی از موسیقی و صدا آغاز می‌شود. شبی که روی زمین بالکن تالار وحدت نشسته بودم و اجرایی از قطعه‌ی نینوا، ساخته‌ی حسین علیزاده فضا را پر کرده بود و من حس می‌کردم اسب‌ها بر من می‌تازند و فضا پر از غم و شور توأمان بود. یا آن بار که برای اولین بار ترانه‌ی کلمات نزار قبانی را با صدای ماجده الرومی⁴ شنیدم؛ جایی که تکرار می‌کرد «یحملنی معه»، انگار من بودم که نُت‌ها دست‌به‌دست مرا به عصر ایوان‌های پُرگل می‌بردند و من همان کودکی بودم که قبانی می‌گفت. می‌برد و بازم می‌گرداند پشت میز تحریرم، مثل حالا که کلهر مرا از حلبچه برمی‌گرداند پشت فرمان ماشینم، کنار بزرگ‌راه رسالت.